Uchwała nr 146/2020 Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej
UCHWAŁA NR 146/2020
Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej
z dnia 21 stycznia 2020 r.
Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, na podstawie art. 59 pkt 3 Prawa
o adwokaturze w związku z art. 1 ust 1 Prawa o adwokaturze w wykonaniu Uchwały Nr 18 Krajowego Zjazdu Adwokatury z dnia 30 listopada 2016 roku, postuluje dokonanie gruntownej reformy systemu dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej, pomocy prawnej świadczonej
z urzędu w postępowaniach sądowych oraz zasad zwalniania z kosztów sądowych w oparciu
o następujące założenia.
- Ujednolicenie zasad przyznawania świadczeń w zakresie dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej oraz pomocy prawnej świadczonej z urzędu w postępowaniach sądowych oraz zwalniania z kosztów sądowych, zwłaszcza przez:
a) stworzenie jednolitych kryteriów oceny zamożności, na podstawie których obywatele będą mogli samodzielnie ocenić, czy i jakie uprawnienia im przysługują;
b) uzależnienie tych kryteriów nie tylko od poziomu zamożności obywateli, ale także od wysokości kosztów życia w danym regionie Polski;
c) wprowadzenie zasad przyznawania pomocy prawnej na podstawie jednej decyzji administracyjnej, uprawniającej obywateli do otrzymania jednocześnie lub wariantowo uprawnienia do nieodpłatnej przedsądowej pomocy prawnej, jak też do pomocy prawnej świadczonej z urzędu w postępowaniach sądowych oraz zwolnienia z kosztów sądowych;
d) przekazanie do kompetencji organów samorządu lokalnego wydawania decyzji administracyjnych w sprawie przyznania prawa do nieodpłatnej pomocy prawnej, przyznania prawa do pomocy prawnej świadczonej z urzędu w postępowaniach sądowych oraz zwolnienia od kosztów sądowych przy założeniu, że obywatel z taką decyzją będzie mógł się udać, czy to po bezpłatną poradę, czy ubiegać się
o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu na podstawie list prowadzonych przez ORA
i OIRP, czy też samodzielnie złożyć pozew (wniosek) zwolniony od opłaty sadowej.
- Zorganizowanie systemu dostępu do wsparcia prawnego z uwzględnieniem trzech form pomocy według następujących zasad:
a) informacja prawna – powinna być dostępna dla każdego obywatela bez względu na kryterium zamożności;
b) pomoc prawna na etapie przedsądowym – powinna być dostępna dla obywateli niezamożnych, z uwzględnieniem podziału na pomoc ogólną i specjalistyczną oraz kwalifikowaną pomoc prawną (tam gdzie niezbędna jest pomoc w przygotowaniu pozwu (wniosku) czy wsparcie obywatela w toczącym się postępowaniu administracyjnym);
c) pomoc prawna na etapie sądowym – powinna być dostępna dla obywateli na podstawie oceny opartej na jednolitych kryteriach niezależnie od procedury i typu postępowania oraz powinna automatycznie wiązać się ze zwolnieniem z kosztów sądowych.
- Reforma zasad finansowania systemu dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej polegająca na:
a) oddaniu do dyspozycji Rady Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej środków, jakie obecnie znajdują się w dyspozycji Funduszu Sprawiedliwości niezależnie od środków przewidzianych w budżecie Państwa na nieodpłatne poradnictwo prawne i pomoc prawną z urzędu celem kontraktowania pomocy specjalistycznej na etapie przedsądowym;
b) zwolnieniu od podatku VAT dla usługodawców świadczących pomoc prawną pro bono, w systemie nieodpłatnej przedsądowej pomocy prawnej oraz pomocy prawnej świadczonej z urzędu w postępowaniach sądowych.
Prezes
Naczelnej Rady Adwokackiej
(Jacek Trela)
Adw. Jacek Trela